Po stu latach od odzyskania przez Polskę niepodległości zaciera się pamięć o wydarzeniach, które do tego doprowadziły. Rzetelną wiedzę zastępują mity i legendy. Odtworzenie faktów historycznych wymaga wysiłku dociekliwych badaczy, takich jak m.in. prof. Jerzy Gaul. Owocem jego wieloletnich badań archiwalnych jest ta książka. Autor w oparciu o kwerendę przeprowadzoną w archiwach wiedeńskich przedstawia różne, dla wielu dziś zaskakujące, oblicza Józefa Piłsudskiego: bohatera, który permanentnie bronił spraw wydawałoby się przegranych. Stawał po stronie mniejszości przeciw woli większości, po stronie awangardy przeciw konserwatywnym elitom i masom, gdyż zawsze przedkładał dobro niepodległej ojczyzny nad dobro osobiste, a interes ogólnonarodowy nad interes partyjny; rewolucjonisty, który znalazł azyl w Galicji po ucieczce z rosyjskiego więzienia i podjął współpracę wojskową z władzami austro-węgierskimi, aby stworzyć polską siłę zbrojną, i nie wahał się prowadzić działań wywiadowczych i kontrwywiadowczych przeciw imperium rosyjskiemu; sojusznika monarchii habsburskiej, który na czele strzelców wyruszył 6 sierpnia 1914 r. do Kongresówki na wojnę z Rosją; dowódcy frontowego, który stojąc na czele 1. pułku i I Brygady Legionów Polskich osiągnął sukcesy w wielu krwawych bitwach na froncie wschodnim; dyktatora moralnego, który pomimo szykan przedstawicieli władz niemieckich i austriackich (przyłączyły się do nich ochoczo liczny zastęp Polaków) pokonał w wewnętrznej wojence toczonej w cieniu Wielkiej Wojny monarchię habsburską, bo potrafił powiedzieć: „Nie” zaborcom w imię narodowych imponderabiliów, rezygnując latem 1916 r. ze służby w Legionach Polskich i w lipcu 1917 r. z zasiadania w Tymczasowej Rady Stanu; więźnia, który, po aresztowaniu przez Niemców (ku zadowoleniu Austriaków, widzących w nim tylko przegranego Brygadiera i polityka przeszkadzającego w realizacji interesów państw centralnych) powrócił triumfalnie w listopadzie 1918 r. z Magdeburga do Warszawy jako przywódca, wódz i mąż stanu, by objąć obowiązki Naczelnika Państwa. Dziś wiemy, że Józef Piłsudski umiał patrzeć dalej w przyszłość niż większość zwalczających go wtedy polskich elit politycznych.

Powieść autobiograficzna Stefana Wasilewskiego Ocaleni z piekła jest kontynuacją tomu Droga przez piekło, w którym autor opisał losy swojej rodziny w latach 1939-1942, głównie pobyt na zesłaniu na Syberii. W niniejszym tomie autor opisał dalsze losy swojej rodziny - od ewakuacji w 1942 roku do Persji z Armią Polską dowodzoną przez gen. W. Andersa przez podróż koleją do Karaczi, rejs statkiem do Kenii, podróż koleją do Ugandy, sześcioletni pobyt w tym kraju w obozie dla polskich tułaczy w Koja nad jeziorem Wiktorii po powrót do Polski w 1948 roku. Później jego losy także układały się dramatycznie, m.in. jako element podejrzany został w latach 50. skierowany przez władze - w ramach odbywania służby wojskowej - do pracy przymusowej w kopalni węgla kamiennego na Górnym Śląsku.

Sylwetka najbarwniejszej postaci z otoczenia cara Mikołaja II. Przedstawiona niczym dobrze skonstruowany kryminał. Grigorij Rasputin żył w latach 1864-1916. Pochodził z rodziny chłopskiej. Został mnichem, a dzięki zręcznie prowadzonym intrygom w 1907 r. stał się pierwszoplanową postacią w Pałacu Zimowym. Bez jego zgody nie mianowano ministrów lub wyższych dowódców wojskowych. Miał opinię proroka lub świętego. W pewnym momencie stał się konkurencją dla dynastii Romanowów i prawdopodobnie dlatego musiał zginąć...